TURUNÇ

Turunç

Turunç kendiliğinden yetişen 2 – 2,5 metre boyunda her mevsimde yaprağı yeşil kalabilen turunçgiller ailesinin atasıdır.Sağlam kökleri, dikenli dalları ve çok çatallı tacı ile diğer portakal ve aile bireylerinden ayırt edilebilir.Portakal ve limon turunç ağacının aşılanması ile dönüştürüldüğü için turunç ağacı, turunçgillerin atası sayılır.

Turunç meyvesi olgunlaşmadan önce koyu yeşil renk iken; olgunlaştığında canlı parlak bir turuncu renk kazanıp tıpkı portakala benzemeye başlar. Turunç meyvesinin portakaldan farkı kalın kabuğudur. Kabuğu diğer turunçgillere oranla da daha kalın ve pürüzlüdür. Görünümü ile portakaldan ayırt edilemese bile ele alındığında farkı anlaşılır. Tadı da portakalda daha kekremsi ve acımtıraktır.

Turunçgiller familyasından gelen ve Akdeniz ikliminin hakim olduğu her yerde yetişebilen turunç, portakala benzeyen bir meyve türüdür. Şekil olarak portakala benzese de tat olarak portakalın aksine ekşi ve acımtırak tada sahiptir. Acı tadı nedeniyle halk arasında acı portakal, ekşi portakal ve sevil portakal olarak bilinir.

Turunç nasıl kullanılır?

Turunç meyvesinin çiçekleri ve kabuk kısmı farklı şekillerde tüketilir. Olgunlaşmamış meyvelerin kabuklarından uçucu turunç yağı elde edilir. Mart ve ekim ayları arasında toplanan çiçeklerinden ise esans yapılır. Turunç yağı ve esansı parfüm sanayinde, sabun yapımında kullanılır ve gıda tatlandırıcılarına katılır.

Mutfakta ise oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olan turunç meyvesinin kabukları ve etli kısmı birbirinden ayrılarak tüketilir. Sarı dış kabukları beyaz süngerimsi iç kabuktan ayrılarak kurutulur ve dış kabuk kısmından şurup yapılır. Turunç kabuklarından çay demlenir ve kaynatılan turunç suyundan turunç ekşisi hazırlanır.

Mutfakta limona alternatif olarak kullanılan turunç meyvesi salatalara eklenir. Hoş kokusu sayesinde ev yapımı dondurmalara konan meyve keklere ve tatlılara da katılır. Turunç tıpkı kumkuat meyvesi gibi çiğ olarak tüketilebilir veya turunç meyvesinden reçel ve marmelat yapılabilir.

Turunç Meyvesinin, Çiçeğinin, Kabuğunun Faydaları

Turunç meyvesinin kabuğu, çay yapılarak içilirse iştah açar ve susuzluğu giderir. İştah açarken aynı zamanda vücuda kuvvet ve enerji verir.

Turunç yaprağı veya çiçeği çay halinde içilmesi durumunda tok tutucu ve yağ yakıcı özeliğe sahiptir.

Turunç çayı ve turunç suyu iştah açar, insanı serinletir ve susuzluğu giderir. Turunç suyu sinirleri yatıştırır, çarpıntıyı önler. Sinir ve stres dolayısıyla oluşan heyecanı, üzüntüyü, çarpıntıyı ve sıkıntıyı gidermeye yardımcı olur.

Turunç yaprağı, çiğnenerek tüketildiğinde ağız kokusuna iyi gelirken turunç çekirdeği ya da turunç meyvesinden hazırlanan turunç suyu yılan, akrep gibi böcek sokmalarına karşı panzehir olarak kullanılır.

Ekşi turunç meyvesinden yapılan şurup mide yanmalarına iyi gelir ve mideyi temizler. Turunç şurubu aynı zamanda hazmı kolaylaştırma özelliğine sahiptir.  Turunç meyvesi, mideyi kuvvetlendirici etkiye sahiptir. Şerbeti veya suyu içilirse mideyi temizler ve özellikle kusma, bulantı, safra gibi durumlara karşı iyileştirici etki taşır. Ayrıca meyvesi çay olarak hazırlanıp tüketildiğinde sindirimi kolaylaştırır.

Turunç kabuğunun iç kısmı, kanın temizlenmesini sağlar ve kalbi kuvvetlendirir. Özellikle çarpıntı gibi durumlara karşı geleneksel tıpta başvurulan meyve, kalp ritmini düzenlemeye yardımcıdır.

Sinirleri azaltıcı etkiye sahip olan turunç, yatıştırıcı etki gösterir ve rahatlama sağlar. Üzüntü ve sıkıntıyı gidermede kullanılır. Özellikle stres kaynaklı depresyonda etkili bir besindir.

Tansiyonu dengelerken aynı zamanda kan şekerini düşürmek de turunç meyvesi faydaları arasında yer alır. Kan şekerini düşürmesine rağmen şeker hastaları tarafından dengeli ve doğru kullanılması büyük önem taşır.

Turunç doğru oranda kullanıldığında şeker hastalığına karşı faydalıdır.

Turunç çekirdeğinden yapılan merhem, böcek sokmalarına karşı kullanılır ve zehirlenmenin olduğu bölgedeki ağrıyı azaltarak ağrılı bölgede rahatlama sağlar.

Turunç meyvesinin yan etkileri nelerdir?

Turunç suyu nefes darlığı çeken hastalara tavsiye edilmez. Fazla tüketilmesi halinde böbreklere de zarar verebilen turunç meyvesi, doktora danışılarak tüketilmelidir. Kesin olmamakla birlikte kafeinle birlikte tüketilen turunç meyvesinin kalp ritmini bozduğu düşünülmektedir. Turunç çiçeğinden elde edilen yağın yüksek oranlarda kullanılması halinde ise baş ağrısını ve migren ağrısını arttıracağı bilinmektedir.